Spiral Boru Rakorları

1. Spiral Boru Rakoru Nedir?

Spiral boru rakoru, esnek spiral boruların pano, kutu, makine gövdesi veya elektrik ekipmanına sağlam ve sızdırmaz biçimde bağlanmasını sağlayan bağlantı elemanıdır.
Boru hattının uç noktasında görev yapar; kabloyu dış etkenlerden, su ve tozdan korur.

Kısaca tanımlarsak:

Rakor = Boru + Cihaz arasındaki mühendislik köprüsüdür.

Spiral boru sistemleri (örneğin Conduflex, Tubiflex gibi) tek başına koruma sağlar, ancak sistemin elektriksel ve mekanik bütünlüğü, rakorla tamamlanır.

2. Spiral Boru ve Rakor Arasındaki İlişki

Spiral borular, “esnek kablo koruma sistemleri” kategorisine girer.
PVC, poliamid (PA6) veya galvanizli çelik tel sarımlı formda üretilir.
Bu boruların içindeki kabloları dış etkenlerden korumak için, uçlarında rakor bağlantısı kullanılır.

Özetle:

• Spiral boru: esnek taşıyıcı

• Rakor: sabitleyici ve yalıtıcı bağlantı noktası

Bir sistemin IP koruma sınıfı (örneğin IP65 veya IP68), doğrudan kullanılan rakorun kalitesine bağlıdır.

3. Spiral Rakorların Çalışma Prensibi

Rakor üç temel bileşenden oluşur:

1. Gövde (Body): Pano veya ekipman yüzeyine bağlanır.

2. Sıkıştırma Halkası (Clamping Insert): Spiral boruyu kavrar.

3. Contalı Somun (Sealing Nut): Boruyu sıkıştırarak sızdırmazlık sağlar.

Montaj sırasında boru, rakorun dişli kısmına oturtulur, somun sıkıldığında boru spiral kanallarından kilitlenir.
Bu mekanik kilitleme sayesinde hem çekmeye hem dönmeye karşı yüksek direnç elde edilir.

4. Rakor Malzemeleri

Malzeme seçimi, hem mekanik yüke hem çevresel koşullara göre belirlenir.

5. Diş Tipleri ve Standartlar

Spiral boru rakorları uluslararası diş standartlarına göre üretilir.
En yaygın tipler:

Diş seçimi, pano deliği standardına ve bağlantı türüne göre yapılır.

6. IP Koruma Sınıfları

Spiral rakorlar genellikle IP54 – IP68 arası koruma sağlar.
IP sınıfı, sistemin toz ve suya dayanım seviyesini gösterir:

IP68 sınıfı rakorlar, dış mekan enerji hatları veya makine yıkama hatlarında kullanılır.

7. Mekanik Performans Testleri

Bir spiral rakorun performansı aşağıdaki testlerle ölçülür:

Test sonuçları, ürünün saha ömrünü ve kullanım güvenliğini doğrudan etkiler.

8. Spiral Rakor Çeşitleri

1. Düz Rakor (Straight Type):
   En yaygın modeldir. Pano, motor veya kutuya dik bağlantı sağlar.

2. 90° Dirsek Rakor (Elbow Type):
   Dar alanlarda kablo yönünü değiştirir. Özellikle makine içi bağlantılarda tercih edilir.

3. Flanşlı Rakor:
   Büyük çaplı spiral borular için geniş tabanlı sabitleme sağlar.

4. Y-T Dağıtıcı Rakor:
   Tek borudan iki farklı kablo hattı çıkarır. Pano içinde yön değişimi için idealdir.

5. Hızlı Bağlantılı (Quick-Fix) Rakor:
   Klipsli mekanizmayla tak-çıkar montaj sağlar, bakım kolaylığı sunar.

9. Spiral Rakor Boyutlandırması

Boyut seçimi hem boru çapına hem pano delik ölçüsüne göre yapılır.
Aşağıdaki tablo tipik eşleştirmeleri gösterir:

Bu eşleşme, kablonun sıkışmadan geçmesini ve IP koruma değerinin korunmasını sağlar.

10. Montaj Aşamaları

1. Pano Deliği Hazırlığı:
   Delik çapı, rakorun nominal diş ölçüsüne göre açılır (örneğin M25 = 25 mm).

2. Rakor Gövdesi Takılması:
   Gövde panoya veya kutuya yerleştirilir. Arka tarafta somunla sabitlenir.

3. Spiral Boru Yerleştirilmesi:
   Boru, rakorun dişli ağzına geçirilir. Spiral kanal dişlere oturur.

4. Somun Sıkma:
   Contalı somun elle ve ardından tork anahtarıyla sıkılır.
   (Tork: genelde 2.5–5 N·m arası)

5. Sızdırmazlık Kontrolü:
   Montaj sonrası IP test sıvısı veya hava basıncıyla kontrol edilir.

11. Çevresel Dayanım Faktörleri

Spiral rakorların uzun ömürlü olması için çevresel koşullara uygun malzeme seçimi yapılmalıdır:

• Nemli ortamlar: Nikel kaplı pirinç veya paslanmaz çelik rakor

• Güneş ışığına maruz kalan alanlar: UV dayanımlı PA6 rakor

• Kimyasal buhar ortamı: AISI 316 paslanmaz çelik

• Yüksek titreşimli makine gövdeleri: Metal dişli, kilit somunlu model

Ayrıca yüksek sıcaklık farklarında (–25 °C → +100 °C) genleşme payı bırakılmalıdır.

12. Kablo Koruma Sistemlerindeki Rolü

Spiral boru rakorları, kablo koruma sistemlerinin son halkasıdır.
Kablo koruma hattının performansı, rakorun kalitesiyle doğrudan ilgilidir.

Örneğin:

• EMT boru hattı → sert metal koruma

• Spiral boru → esnek geçiş

• Rakor → geçişin sızdırmaz ve güvenli bağlantısı

Bu üçlü kombinasyon, hem statik hem dinamik ortamlarda tam sistem koruması sağlar.

13. Standartlar ve Sertifikasyon

Spiral rakorların uluslararası uygunluğu şu standartlarla belgelenir:

• EN 62444: Kablo bağlantı sistemleri genel standardı

• UL 514B: Elektrik bağlantı elemanları

• BS EN 61386: Kablo koruma sistemleri performans testleri

• RoHS & REACH: Çevre ve insan sağlığı uyumluluğu

Sertifikalı ürünler, hem ihracat hem kamu projelerinde zorunlu hale gelmiştir.

14. İnşaat ve Endüstride Kullanım Alanları

• Bina tesisatı: Tavan ve zemin kablo geçişlerinde

• Makine mühendisliği: Motor, sensör, aktüatör bağlantılarında

• Petrokimya tesisleri: Patlama riski olmayan hatlarda

• Gıda endüstrisi: Paslanmaz ve hijyenik hat sistemlerinde

• Güneş enerjisi santralleri: UV ve sıcaklık dayanımlı montajlarda

• Denizcilik sektörü: Tuzlu nemli ortamlarda kablo bağlantıları